Slavna srpska slikarka Nadežda Petrović, po kojoj poznata umetnička galerija u Čačku nosi ime, preminula je na današnji dan, 3.aprila, pre 105 godina od tifusa u Vojnoj bolnici u Valjevu.
Nadežda Petrović je rođena 11. oktobra 1873. godine u Čačku, kao prvo žensko dete od trinaestoro dece Dimitrija Mite Petrovića iz Beograda i Mileve Petrović, rođene Zorić, iz Titela. Dimitrije i Mileva Petrović su bili učitelji u Čačku.
Od početka Prvog balkanskog rata (1912), pa do svoje smrti, Nadežda je na braniku otadžbine. Neizmerno rodoljublje pokazuje na taj način što se prijavljuje kao dobrovoljna bolničarka i sa srpskom vojskom proživljava teške trenutke na prostoru Kosova i Metohije. Ni dramatični prizori u sanitetu u pozadini fronta, a još manje bolest (preležala je tifus, koleru i upalu pluća), nisu je omeli da pokaže neizmernu ljubav prema svom rodu i svojoj zemlji. Nakon kratkog odsustva, koje je provela u Skoplju radi oporavka od tifusa preležanog za vreme epidemije u proleće 1913., ponovo se pridružila srpskim vojnicima. Kratki predah između dva balkanska rata provela je u Beogradu.
Objava rata 1914. godine zatekla ju je u Italiji, gde je sa najmlađim bratom Rastkom posetila izložbu Venecijanskog bijenala na kome je želela da vidi skulpture svog velikog prijatelja Ivana Meštrovića. Odmah se vratila u zemlju da bi još jednom na delu pokazala odanost domovini. Odbivši predlog Vrhovne komande da se priključi komisiji Crvenog krsta u Švajcarskoj, krenula je na dužnost pri poljskoj bolnici Dunavske divizije. Sa vojskom je iz Srema stigla do okoline Krupnja, gde su vođene velike borbe i gde je preživljavajući najteže strahote previjala mnogo ranjenih vojnika i oficira od najtežih ubojnih rana. Za krsnu slavu (Sveti arhiđakon Stefan 9. januara), otputovala je u Skoplje gde joj je porodica bila u izbeglištvu. I mada je po nalogu Vojne komande predviđena za predstavnika Srbije na konferenciji u Rimu ili da ode u bolnicu strane misije u Niš, u februaru se ponovo vraća u Vojni sanitet u Valjevu. Na dužnosti bolničarke ostala je do kraja života, negujući ranjenike, slikajući ruševine, oficire, šator poljske vojne bolnice i brinući o obolelima od tifusa. Ponovo obolevši od tifusa, nakon sedmodnevne agonije, umrla je 3. aprila 1915. godine u Vojnoj bolnici u Valjevu. Posmrtni ostaci Nadežde Petrović preneti su iz Valjeva u porodičnu grobnicu na Novom groblju u Beogradu 2. juna 1935. godine.
Predani rad Nadežde Petrović u poljskim bolnicama na ratištima, hrabrost i sopstvena žrtva na dužnosti dobrovoljne bolničarke, ostali su kao naročita, svetla uspomena, jednako važna koliko i ratničke zasluge vojnika i oficira na frontu, a koja se često, uz odsustvo svake patetike koju je sama Nadežda prezirala, apostrofira kao primer najviše odanosti sopstvenoj zemlji i narodu.
Umetniča galerija “Nadežda Petrović”
Osnovana 1961. godine, specifična je i prepoznatljiva ustanova kulture, jedna od retkih, a sigurno najstarija van Beograda, koja se istrajno i profesionalno bavi savremenom (aktuelnom ) likovnom – vizuelnom umetnošću. Galerija nosi ime Nadežde Petrović (1873 – 1915), začetnika srpske moderne umetnosti, ali istovremeno i kulturnog poslenika (organizator prvih južnoslovenskih izložbi, likovnih kolonija i umetničkih udruženja na samom početku 20. veka) i vrlo aktivnog društvenog i humanitarnog radnika. Upravo na tradiciji umetničkog i životnog dela Nadežde Petrović, Galerija realizuje (od 1960. godine) svoj najznačajniji program – Memorijal Nadežde Petrović, bijenalnu izložbu aktuelne likovne prakse.
Moravički Portal / UG „Nadežda Petrović“ / Foto: UG „Nadežda Petrović“